Γράφει η Γιώτα Κοργιαλά – Κωσταντακοπούλου Ιατρός Παιδοψυχίατρος, υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών

Η ψυχιατρική είναι μια σχετικά πρόσφατη ειδικότητα, με ακόμα πιο καινούρια μία ευαίσθητη και ιδιαίτερη κατηγορία: της ψυχιατρικής των παιδιών και των εφήβων.

Το 1934 λίγοι επιστήμονες στην Ευ­ρώπη και την Αμερική χρησιμοποίησαν τον όρο «Παιδοψυχιατρική», για να δη­λώσουν την ιδιαιτερότητα αυτή της ψυχ/κής επιστή­μης. Δεν άνθισε όμως πα­ρά μόνο μετά τον Β’ Πα­γκόσμιο Πόλεμο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 70 είχε εκδηλωθεί και στη χώρα μας αυξημένο ενδια­φέρον για τα Παιδοψυχια-τρικά θέματα.Το ενδιαφέρον αυτό εί­ναι απόλυτα δικαιολογη­μένο, γιατί τα παιδιά και οι έφηβοι του σήμερα είναι οι γονείς του αύριο και επομένως το μέλλον του τό­που. Η εξέλιξη της γνώσης κατά τα τε­λευταία χρόνια, έχει διευρύνει σημαντι­κά την κατανόηση των αποκλίσεων και της ψυχοπαθολογίας τόσο της παιδικής όσο και της εφηβικής ηλικίας.

Σε πολλές χώρες κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα η Παιδοψυχιατρική ε­ναλλασσόταν μεταξύ δυο θέσεων:

– της πίστης ότι το περιβάλλον αποτε­λεί τον καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη του παιδιού και την ωρίμανση στην εφηβεία και

– της πίστης για αποκλειστικά οργανι­κή ή βιολογική βάση στη συμπεριφορά.

Αυτές οι θέσεις – με τη μορφή της απολυτότητάς τους – οδήγησαν σε α­κραία μέτρα όπως τη μαζική στείρωση και την ευθανασία.Οι εξελίξεις στον τομέα της κατανόη­σης των αιτιολογικών παραγόντων των ψυχικών διαταραχών οδή­γησαν στη σύγκλιση των παραπάνω θέσεων και στην ανάπτυξη διαφορετι­κών αποτελεσματικών θε­ραπευτικών προσεγγίσε­ων.

Ο παιδοψυχίατρος (ψυ­χίατρος παιδιών και εφή­βων) είναι ο γιατρός που είναι υπεύθυνος για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των ψυχικών διαταραχών της παιδικής και εφηβικής η­λικίας. Αξιολογεί όλους εκείνους τους παράγοντες (ψυχολογικούς, βιολογι­κούς και κοινωνικούς) που διαπλέκονται στην εμφάνιση των διαταραχών της ψυ­χικής υγείας και παρέχει υπεύθυνη ιατρι­κή φροντίδα, σεβόμενος τους κώδικες της ηθικής και της δεοντολογίας του ε­παγγέλματος.

Στον παιδοψυχίατρο μπορούν να α­πευθυνθούν γονείς για συμβουλευτική καθώς και γονείς που τα παιδιά τους εμ­φανίζουν:

• διαταραχή της ανάπτυξης
• διαταραχές συναισθήματος
• ψυχωτική διαταραχή
• διαταραχή διατροφής
• διαταραχές συμπεριφοράς
• μαθησιακές διαταραχές

Η ενεργός συμμετοχή του οικογενεια­κού περιβάλλοντος τόσο στη διαγνωστι­κή όσο και στη θεραπευτική διαδικασία, η ψυχοεκπαίδευση και ο ρόλος των γονέων ως συνθεραπευτών καθώς και διεπιστη­μονική συνεργασία μεταξύ επαγγελμα­τιών διαφορετικών ειδικοτήτων, είναι ση­μαντικοί παράγοντες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Εδώ ας σταθούμε σε ένα κρίσιμο ση­μείο: αυτό του «στίγματος».Πολλοί γονείς πανικοβάλλονται με την ιδέα ότι χρειάζεται να απευθυνθούν σε παιδοψυχίατρο. Ό,τι κι αν είναι αυτό που τους κάνει να αντιστέκονται σε αυτή την επαφή (άρνηση, ενοχές, φόβος, άγ­χος, ταμπού), πρέπει να το ξεπεράσουν όσο γίνεται ταχύτερα, βρίσκοντας την α­παραίτητη δύναμη. Έτσι είναι σίγουρο ό­τι θα κάνουν το καλύτερο που μπορούν για τους ίδιους και τα παιδιά τους.

Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι η πρόληψη είναι καλύτερη της θερα­πείας και η θεραπεία προτιμότερη της πα­ραίτησης. Αυτό ισχύει για όλους. Τα παι­διά δικαιούνται και αξίζουν έτσι κι αλλιώς περισσότερη ευαισθησία…